Het Nederlands Instituut

Het KNIR gezien vanuit de tuin.

Het gastenverblijf.

De bibliotheek.

De scriptie

Tussen de statige gebouwen en glooiende heuvels van Villa Borghese staat het Koninklijk Nederlands Instituut Rome, ook wel KNIR genoemd. Het is dé ontmoetingsplek voor studenten en professoren die werkzaam zijn in de vakgebieden archeologie, oude geschiedenis, kunstgeschiedenis en Klassieke Talen. Over het inhoudelijk deel van een verblijf aan het KNIR heeft bursaal Isa de Grood onlangs een treffend stuk geschreven.

Het instituut beschikt over een mooi gastenverblijf waar onderzoekers in bescheiden luxe kunnen verblijven. Het terras biedt uitzicht over een sprookjesachtige tuin, die het onvoorwaardelijk verdient om met al zijn paadjes en bloemperken bewandeld te worden. Op de eerste verdieping bevinden zich een cursuszaal en een auditorium, waar strenge banken en een glimmende vleugel wachten op de referaten van de volgende groep vakliefhebbers. De begane grond wordt gesierd door het geruisloos komen en gaan van mensen. Hier bevindt zich namelijk de bibliotheek met ruim 60.000 titels, die gerund wordt door Janet. Als zestienjarige kwam zij ooit uit Pennsylvania op schoolreis naar Rome. Vanaf dat moment was ze verkocht door de schoonheid van de stad, al geeft ze decennia later toe haar niet te missen bij afwezigheid. Haar rechterhand is Angelo. Hij is het manusje-van-alles van het instituut, hoewel hij jaren geleden werd aangenomen als schoonmaker. Met zijn glimlach registreert hij boeken, lost hij technische problemen op en schrijft hij in een handomdraai het plot van een middeleeuwse roman.

Het secretariaat fleurt direct op, als een van de bibliotheekmedewerkers zich er laat zien, ook al is het zelf reeds voorzien van een sterk team collega’s. Zoals die Friese dame in haar  jurkjes en hoge hakken, wier kennis van Romeinse straattaal bewonderenswaardig is. Haar blonde collega kenmerkt zich vooral door een cynisch gevoel voor humor, dat gepaard gaat met theatrale bewegingen. De jongste van het stel puft het liefst uit aan een bergmeer na een inspannende fietsrit, maar toont tegelijkertijd een toewijding voor haar werk waar je u tegen zegt. Het beste paard van stal is zonder meer de dame die er langer werkt dan dat ondergetekende op deze aardbol rondloopt. Met de grootste professionaliteit  weet zij bij hoge pieven de mooiste vergunningen los te peuteren en wimpelt zij af wie afgewimpeld moet worden.

Op wie in Rome woont, kan het KNIR overkomen als een statisch en enigszins autoritair bolwerk. De werkelijkheid leert dat het een plek is vol mensen. Echte mensen. Van promovendi die uren in archiefkasten snuffelen tot gedreven stafleden die inspirerende cursusprogramma’s samenstellen. Het is een plek waar Nederlandse veteraan-emigranten graag dat kleine draadje met hun vaderland vasthouden. De plek waar je oog in oog kan komen te staan met een oud-docent Latijn, op wie je tijdens een simpel gesprek nog steeds indruk hoopt te maken als ware het een mondeling tentamen.

Op het KNIR lenen bachelorstudenten hun spijkerbroeken uit aan natgeregende secretaresses. Staan pas gedouchte wetenschappers met een keurige vouw in hun polo-shirt voor je bureau. Vinden huwelijksaanzoeken plaats onder het rozenprieel.

* * *

Classica Tessa Vrijmoed is auteur van 100% Rome en Beyond the Colosseum. Ze organiseert interactieve lezingen voor middelbare scholieren over het dagelijks leven Rome.