MAAM

Het museum

Een jongetje vraagt ons of we met hem willen voetballen. Alsjeblieft! Zijn vriendje schopt de bal sloom voor zich uit. Het is duidelijk dat de twee al een tijd geen maatjes hebben gehad om mee te spelen. Kom op, één partijtje… Ze kijken ons smekend aan. Vooruit dan maar. De vuile gezichten van de jochies klaren op. Met een glimlach laten we ons meevoeren naar het veldje achterin het terrein. De vingertjes van de woordvoerder laten een kleverige afdruk achter in op mijn hand. We schieten de bal een paar keer heen en weer op de betonnen grond, die omringd is door aftandse, ijzeren hekken. Dan groeten we onze jonge voetballers, want anders houden de gretige kereltjes ons de hele avond bezig. En wij willen nog meer zien.

Als eerste indruk van het Museo dell’Altro e dell’Altrove di Metropoliz, is deze ontmoeting evenwel kenmerkend. Het ‘Museum van het Andere en het Elders’ is een terrein in de periferie van Rome, waar de allerarmsten van de stad een onderkomen hebben gevonden: in een oude fabriek, waar donkere gangen dakloze kamers met elkaar verbinden, wonen mensen die letterlijk geen cent te makken hebben. De ene ruimte wordt van de andere gescheiden door een smoezelig gordijn. Als ik langsloop zie ik de pannen op het vuur staan en matrassen op de grond liggen. Het is er kil en vochtig en de hoogte van het gebouw is beklemmend. Het lijkt de kinderen die het hun huis noemen echter niet te deren: in de ene hoek zitten ze te spelen, in de andere wordt geswingd op buitenlandse muziek. Want dat is MAAM: een città meticcia, een etnische stad, waar volkeren van over de hele wereld in harmonie samenleven.

Etnisch gemengd en ethisch verantwoord, zo zou men het winnende project van initiatiefnemer Giorgio de Finis kunnen omschrijven. Niet alleen is het MAAM namelijk een goed functionerende mini-maatschappij in een buitenwijk van de stad, daarnaast is het een trefpunt voor kunstenaars: het terrein wordt een ‘bewoond museum’ genoemd, omdat iedere artiest uitgenodigd is van de fabriek ‘een collectief kunstobject’ te maken. Dat houdt in dat wie zich daartoe geroepen voelt muren en plafonds te decoreren welkom is om zijn gerei tevoorschijn te halen en de plek op te luisteren met kunst, daarbij rekening houdend met de bewoners en ordinaire graffiti vermijdend.

Nee, je komt er geen lelijke krabbels tegen, maar moderne kunst, pontificaal aanwezig tussen zwakke lampen en grote fabriekspijpen. Het MAAM bevindt zich aan de Via Prenestina, de straat die van hoofdstation Termini tientallen kilometers naar het oosten voert.Wie er een kijkje wil nemen, bereide zich voor op een zeer bijzondere sfeer: armoedig vanwege het totale gebrek aan geld dat er heerst, maar rijk door de originaliteit van het project en de tevredenheid onder de multi-culturele bewoners.